نگاهی به «هاتف» و «عقیق»، دو سریال مناسبتی صداوسیما ویژه ایام محرم
تولید و پخش سریال های مناسبتی یکی از روش های رایج تلویزیون در جذب مخاطب است و هر سال شاهد برنامه ریزی رسانه ملی برای ساخت سریال های ویژه ایامی مانند نوروز، ماه مبارک رمضان، ماه محرم و... هستیم. با این حال به نظر می رسد توجه به سریال سازی برای ایام محرم، کمتر از مناسبت هایی مانند ماه رمضان و ایام نوروز بوده است. در حالی که سریال های درخشان زیادی در ایام رمضان پخش شده و در یاد مردم مانده، احتمالاً تنها اثر ماندگار ویژه ایام محرم، سریال «شب دهم» بوده که بیش از 15 سال از پخش آن می گذرد. از سال 90 که پخش مجموعه «مختارنامه» به پایان رسید، در ایام محرم شاهد پخش بیش از حد و تکراری این سریال بوده ایم اما مسئولان تلویزیون امسال دریافته اند که پخش چندباره این مجموعه دیگر نمی تواند رضایت مخاطبان را در ایام محرم جلب کند. بر همین اساس، تلویزیون برای محرم 96 دو سریال ویژه و مناسبتی به نام های «عقیق» و «هاتف» در نظر گرفته است...
عقیـق
دهه اول محرم، شبکه سه
داستان و فضای سریال: «عقیق» ژانری تاریخی-اجتماعی دارد که در برهه تاریخی سال های 30-1325 روایت می شود. در خلاصه داستان سریال آمده: «به عجز مهمونم می کنی؟ به تسلیم؟ این چه رضاییه که باید از ظهر عاشورا و وقف عقیق و خون پسرم بگذرم؟ رضای کدام دیاری، این رضایی که تو می خوای...» با وجود این جملات مبهم و شاعرانه، موضوع سریال ربط مستقیمی به وقایع عاشورا ندارد و در واقع «عقیق» مضمونی عاشقانه را در دل تاریخ معاصر کشورمان روایت می کند اما دو موضوع مهم در خلال قصه، این سریال را به عاشورا مرتبط می کنند؛ یکی ممنوعیت هایی که رضاخان آن سال ها برای عزاداری در ایام محرم ایجاد کرده بود و دیگری استفاده از داستان مشهور «رسول ترک» که به صورت سینه به سینه در فرهنگ عاشورایی ایران نقل شده است.
سابقه سازندگان: «عقیق» سومین همکاری مشترک بهرنگ توفیقی و سعید نعمت ا...، پس از دو سریال «پشت بام تهران» و «زیر پای مادر» است. بهرنگ توفیقی در مقام کارگردان، در سال های اخیر نشان داده که از تجربه ژانر های متفاوت و موضوعات تازه استقبال می کند. در کارنامه او سریال کمدی «مسیر انحرافی»، سریال پلیسی «آمین»، مجموعه سیاسی-مناسبتی «انقلاب زیبا» و سریال «پشت بام تهران» با مضمونی خانوادگی-اجتماعی و با تمرکز بر مسائل تربیتی دیده می شود. آخرین ساخته توفیقی «زیر پای مادر» هم که در ماه رمضان گذشته پخش شد، به دلیل طرح قصه ای با مضمون مثلث عشقی و برخی مضامین دیگر، با حواشی فراوانی همراه بود.
سعید نعمت ا... که قبلاً بیشتر با سیروس مقدم کار می کرد و مجموعه های موفقی مانند «رستگاران»، «زیر هشت»، «دیوار»، «مدینه» و «میکائیل» را برای این کارگردان نوشته بود، از سال 94 زوج موفقی را با توفیقی تشکیل داده است. همکاری های مشترک توفیقی و نعمت ا... نشان داده که نقش نعمت ا... در این آثار بسیار بیشتر از یک نویسنده فیلم نامه است و حتی در مواردی به نظر می رسد که کارگردان در سایه نویسنده قرار گرفته و عملاً به نفر دوم کار تبدیل شده است. سبک دیالوگ نویسی نعمت ا... بدلی از سبک مسعود کیمیایی است، اما شخصیت پردازی های او عموماً فاصله زیادی با کیمیایی دارند. همین موضوع باعث شده دیالوگ های شاعرانه نعمت ا... برای دهان بازیگرانش بزرگ به نظر برسند و بدون داشتن نسبت درستی با شخصیت های تعریف شده داستان، اغراق آمیز و غیرقابل باور باشند. با این وجود استقبال مخاطبان نشان می دهد که آن ها این جنس دیالوگ را می پسندند. تهیه کنندگی سریال «عقیق» هم بر عهده محمدرضا شفیعی است که سریال های موفق «وضعیت سفید»، «فاصله ها»، «کیمیا» و «جراحت» تنها بخشی از کارنامه کاری او را تشکیل می دهند. بنابراین با توجه به سابقه سازندگان، با یک قصه عامه پسند طرف هستیم که می توان انتظار داشت «عقیق» مخاطبان زیادی داشته باشد.
حضور مجید میرفخرایی به عنوان مدیر هنری این پروژه هم از نکات قابل توجه تیم سازنده «عقیق» به شمار می رود؛ چرا که او را بیشتر به عنوان طراح صحنه و لباس می شناسیم که در آثار باکیفیتی چون سریال «شهرزاد» و فیلم سینمایی «رستاخیز» هم همکاری داشته است. حضور او و تجربیات سینمایی اش در مقام مدیر هنری، می تواند به کیفیت سریال جدید توفیقی و نعمت ا... کمک کند.
بازیگران: شنیده ها حاکی از آن است که ایفای نقش اول سریال «عقیق» برعهده شبنم مقدمی، بازیگر پرکار این روز های سینما و تلویزیون است. مقدمی که در جشنواره فیلم فجر و جشن خانه سینما هم نامزد جوایز بازیگری نقش مکمل زن شده بود، بیشتر با بازی های سینمایی اش معروف است و برای ارزیابی موفقیتش در تلویزیون، آن هم در نقش اصلی، باید کمی منتظر بمانیم. از دیگر بازیگران این مجموعه می توان به هدایت هاشمی، بهزاد فراهانی، نادر فلاح، علیرضا آرا و نسیم ادبی اشاره کرد. نکته جالب درباره گروه بازیگران «عقیق» آن است که به جز بهزاد فراهانی که قبلاً در سریال های «زیر پای مادر» و «پشت بام تهران» با بهرنگ توفیقی همکاری کرده و علیرضا آرا که در «زیر پای مادر» نقشی فرعی را بر عهده داشت، تقریباً همه بازیگران این مجموعه برای اولین بار است که جلوی دوربین توفیقی حاضر می شوند.
1- تاخیر یک ساله در پخش
در مراحل ابتدایی تولید سریال «عقیق»، اعلام شد که سعید نعمت ا... طرح اولیه سریال را نوشته و نویسندگی فیلم نامه را حامد عنقا به عهده گرفته است اما چندی بعد و بنا به دلایلی که اعلام نشد، عنقا از نگارش فیلم نامه این سریال انصراف داد و خود سعید نعمت ا... تصمیم گرفت طرح اولیه اش را کامل کند. موضوعی که ممکن است به حضور بهرنگ توفیقی، همکار او در مقام کارگردان هم مربوط باشد. البته احتمالاً همین موضوع باعث شد که تولید سریال «عقیق» طبق برنامه پیش نرود و پخش آن تا محرم امسال به تعویق بیفتد.
هاتـف
از 12 محرم، شبکه یک
داستان و فضای سریال: از سریال «هاتف» چند خلاصه داستان منتشر شده است و به نظر می رسد که فیلم نامه در طول فیلم برداری دچار تغییراتی شده. در خلاصه داستانی که اولین بار از این سریال منتشر شد، آمده بود که: «سریال «هاتف» قصه یک معلم ریاضی 43 ساله پایه ابتدایی به نام علیرضا حقگو را روایت می کند. علیرضا به اصرار پدرش راهی سفر زیارتی کربلا می شود. در کربلا پدرش بر اثر سکته قلبی فوت می کند و او را با یک وصیت نامه نصف ونیمه رها می کند. وصیت نامه ای که زندگی علیرضا و خانواده اش را وارد چالش های جدیدی می کند.» اما در آخرین متنی که رسانه ها درباره این سریال منتشر کرده اند، آمده: «در روز عاشورا، ابراهیم در کربلا بر اثر حمله قلبی می میرد. دخترش ریحانه پیگیر آخرین گفته ناتمام پدر می شود. این پیگیری، ریحانه را رودرروی خانواده و زندگی زناشویی اش قرار می دهد؛ اما ریحانه اعتقاد دارد که عدالت نمی تواند پشت در خانه آدم جا بماند. او پرده از ابهام وصیت پدر برمی دارد ودر این روند شخصیت و ایمان خود را باز سازی می کند و به دست می آورد.» به نظر می رسد داستان سریال به طور کلی تغییری نکرده و فقط پس از ورود زیبا بروفه به مجموعه بازیگران برای ایفای نقش ریحانه، تصمیم بر این شده که محوریت داستان از شخصیت علیرضا به ریحانه تغییر کند. در مجموع باید گفت که فضای کلی سریال اجتماعی است، اما مضامین مذهبی متناسب با حال و هوای عاشورا نیز در آن غلبه دارد.
سابقه سازندگان: داریوش یاری کارگردان «هاتف» ممکن است برای علاقه مندان به سریال های تلویزیونی ناشناخته باشد. او هنرمندی است که کارنامه اش نشان می دهد علاقه زیادی به آثار مذهبی و ارزشی دارد. یاری که در سال 95 فیلم سینمایی «کربلا جغرافیای یک تاریخ» را با همکاری حوزه هنری اکران کرد، به فروش خوبی در گیشه دست نیافت و حالا با همکاری سیمافیلم به تلویزیون آمده تا با سریالی با همان مضامین مورد علاقه اش، رضایت مخاطبان رسانه ملی را جلب کند. در کارنامه او فیلم سینمایی «دخیل»، سریال «خانه ای روی تپه» و چند فیلم تلویزیونی نیز دیده می شود. فیلم نامه «هاتف» را فروغ فروهیده نوشته که نگارش سریال های «وارث» و «آرام می گیریم» را در کارنامه دارد.
بازیگران: مهم ترین بازیگران سریال «هاتف» زیبا بروفه، حمید گودرزی، مهرداد ضیایی، بهزاد خداویسی، مریم بوبانی، کمند امیرسلیمانی، شهرام قائدی و مریم کاویانی هستند؛ ترکیبی آشنا از بازیگران معمول سریال های تلویزیونی که اگرچه برگ برنده خاصی ندارد ولی استاندارد بازیگران تلویزیونی را رعایت کرده است. نکته جالب گروه بازیگران این مجموعه، حضور محمد فیلی در سریالی مرتبط با عاشوراست؛ کسی که در مجموعه «مختارنامه» در نقش شمر بن ذی الجوشن، بازی ماندگاری ارائه کرده بود.
1- غافلگیری تیتراژ
تهیه کننده «هاتف» مدتی پیش در مصاحبه ای اعلام کرده که ساخت موسیقی سریال بر عهده علیرضا کهن دیری است و به زودی با دو خواننده معروف برای تیتراژ ابتدایی و پایانی به توافق خواهیم رسید. نکته ای که دو روز پیش مشخص و قرار شد محسن چاووشی آهنگ تیتراژ این مجموعه را بخواند. او برای اولین بار است که تیتراژ یک سریال تلویزیونی را می خواند.
2- تصویربرداری در کربلا
از مهم ترین نکات روند ساخت سریال «هاتف» این است که فیلم برداری این اثر در سه محل تهران، گیلان و عراق انجام شده است؛ اتفاقی که زحمات و هزینه های زیادی را به سازندگان این مجموعه تحمیل کرده است. این که تیم سازنده «هاتف» مشقت های انتقال گروه به کربلا را برای تصویربرداری قسمت های پایانی سریال پذیرفته، نکته مثبتی است که اگر با فیلم نامه خوب و کیفیت بالای دیگر عناصر فنی همراه شود، می تواند پایان بندی این مجموعه را به نقطه قوت آن تبدیل کند.
دریافت
حجم: 836 کیلوبایت
