"سیاره زمین" توسط شبکه تلویزیونی بیبیسی تولید شد و به طور گستردهای در سراسر جهان مورد توجه مردم قرار گرفت، دهها کشور این مجموعه را خریداری کردند.
به فاصله ده سال دو سری از مستند «سیاره زمین» توسط شبکه تلویزیونی بیبیسی تولید شد و به طور گستردهای در سراسر جهان مورد توجه مردم قرار گرفت. دهها کشور این مجموعه را خریداری کردند و در شبکههای مختلف تلویزیونهای رسمی و فضای مجازی میلیونها بار دیده شد. این حجم از اقبال عمومی به یک مستند حیات وحش ظاهرا ساده، در میان انبوه تولیدات مشابه که به وفور در دسترس هستند، بسیار جالب توجه است و نشان میدهد که ماجرا از یک مستند ساده فراتر است...
روایتی داستانگونه و پرکشش از طبیعت مبدل
سری اول مستند «سیاره زمین» در سال ۲۰۰۶ پخش شد و نخستین قسمتهایش حاکی از آن بود که بیننده با اثری خارق العاده مواجه است. «سیاره زمین» به طور ساده چند ویژگی مهم داشت که آن را از مستندهای مشابهش جدا میکرد. پیش از هر چیز «سیاره زمین»، چنان که از نامش هم برمیآید، به جای تمرکز بر گونههای حیوانی، به خود کره زمین به عنوان زیست بوم جانوران مختلف توجه دارد. همین موضوع باعث شده مستند تنها به گونههای جانوری بسنده نکند و متناسب با موضوعات مختلفش به تمام پدیدههای طبیعی کره زمین سرک بکشد.
«سیاره زمین» در سری اول خود به غارها، گونههای گیاهی، حشرات، ماهیها، آبهای مختلف و بسیاری امور مرتبط با کره زمین میپردازد که فصل مشترک تمام آنها دوری از انسان است. در واقع این مستند، همان طور که در ابتدای نخستین قسمتش تاکید میکند، توجه خود را معطوف بخشهایی از کره زمین میکند که هنوز توسط بشر تسخیر نشده و کمتر انسانی از وجود آن آگاه است. همین بررسی طبیعت به بکرترین وجهش باعث شده مستند این قدرت را هم به دست آورد که روایتی از ارتباط متقابل یا کنش و واکنش اجزای مختلف کره زمین ارائه دهد و بدین سان از یک نمایش تصویری ساده عبور میکند تا به روایتی داستانگونه و پرکشش از طبیعت مبدل شود.
آگاهی علمی و هدفگذاریهای تیم سازنده
علاوه بر این، «سیاره زمین» در انتخاب موضوعاتش هم بسیار پخته و علمی عمل کرده و احتمالا از حضور یک تیم پژوهشی در کلاس جهانی بهرهمند بوده است. سوالی که در سرتاسر مستند ذهن مخاطب را به خود مشغول میکند این است که چطور مستندساز از وجود چنین مکانهای عجیبی باخبر بوده و دقیقا میدانسته در چه زمانی باید کجا حاضر باشد. پاسخ این پرسش را باید در تیم پژوهش و مشاوران دانشمند پروژه جستجو کرد که به عنوان مثال احتمالا آگاهی کاملی از زمان و مکان بیدار شدن خرس قطبی از خواب زمستانی داشتهاند و تیم تصویربرداری با کمک آنها توانسته در زمان و مکان مناسب دوربینش را آماده شکار صحنهها کند.
در واقع «سیاره زمین» از آن دست مستندهای حیات وحشی نیست که فیلمساز صرفا دوربینش را بردارد و به دل طبیعت بزند تا شاید بتواند تصاویر جالبی ضبط کند؛ بلکه همه چیز برنامهریزی شده و دقیق به نظر میرسد و ریشه در آگاهی علمی و هدفگذاریهای تیم دارد.
نقطه قوت «سیاره زمین» تصویربرداری آن است
مهمترین نقطه قوت «سیاره زمین» اما شکل تصویربرداری آن است. این مستند اولین مستند در ارتباط با طبیعت فیلمبرداری شده به صورت اچدی محسوب میشود که کیفیت تصاویرش در برخی مقاطع شاید از تماشای بیواسطه خود طبیعت هم دلچسبتر باشد. در سری نخست، دوربین پرتحرکتر است و به فراخور موضوع و موقعیتها، نسبت به سطح زمین، بالا و پایین میرود؛ هرجا لازم باشد به اعماق غارهای استوانهای میرود و در جای دیگر کوچ پرندهها را از نمایی بالاتر از ارتفاع پرواز آنها به تصویر میکشد تا عظمت طبیعت کره زمین را به بهترین وجه به بیننده انتقال دهد.
کیفیت تصاویر در سری دوم مجموعه حتی از سری اول هم پیشی میگیرد و علاوه بر انبوه پیشرفتهای بصری محصول تکنولوژیهای روز دنیا، سری دوم از مزیت فیلمبرداری با پهباد هم بهرهمند است. این سبک از فیلمبرداری به مستندساز اجازه میدهد که صرفا دوربینش را به عنوان ناظر در گوشهای از طبیعت مستقر نکند، بلکه دوربین به عنوان یکی از حیوانات همراه دیگران از این سو به آن سو در حرکت است و تصاویر حیرتانگیزی را ثبت میکند. در واقع دوربین در سری دوم «سیاره زمین» به پدیدههای طبیعی بسیار نزدیکتر است تا سری اول.
دیگر مزیت بزرگ سری دوم هم موسیقی متن دلنشین و کمنظیر هانس زیمر، آهنگساز شهیر آلمانی، است که ترکیبش با نریشینهای فوقالعاده دیوید آتنبرو به تصاویر روح میبخشد. علاوه بر این، در پایان هر قسمت از سری دوم، تصاویری از پشت صحنههای مجموعه هم قرار گرفته که دشواریهای دهها تیم فیلمبرداری در طول ساخت مستند را به مخاطب نشان میدهد و حاکی از احترام زایدالوصفی است که سازندگان مجموعه برای بینندگان خود قائل بودهاند. مجموع این فاکتورها «سیاره زمین» را به اثری پخته و جذاب برای تلویزیون تبدیل کرده که چهار جایزه امی و نمرات عمدتا بالای ۵/۹ که از سایت imdb گرفته نشان میدهد از تمام آثار مشابهش یک سر و گردن بالاتر است.