نگاهی به مستندسازان صاحب سبک جهان - مایکل مور

اگر اندک شناختی از فضای مستندسازی در جهان داشته باشید، احتمالا با دیدن عنوان این مطلب، پیش از هر کس دیگری، از حضور نام مایکل مور «Michael Moore» در این فهرست مطمئن بوده‌اید؛ فیلمساز فربه و دوست‌داشتنی متولد 1954 آمریکای که عموما با نقدهای تند و آوانگاردش شناخته می‌شود.

مستندسازی در جهان قدمتی تقریبا به اندازه خود سینما دارد و همواره مدیوم قابل اعتنا و موثری برای بازنمایی واقعیت محسوب می‌شده است. در طول تاریخ مستندسازان مختلف، علاوه بر انتخاب موضوعات مهم و بعضا جنجالی، گاهی هم به سراغ رویه‌ای جدید در پرداخت موضوع مورد نظر رفته‌اند که باعث شده نامشان در عرصه سینمای مستند با برچسب خاصی عجین شود و مخاطبان سینمای مستند آن‌ها را با یک صفت منحصربفرد به یاد بیاورند...

نقد مستند«شرقی»؛ غبارروبی از چهره اسلام شناس شرقی

مستند «شرقی» به کارگردانی مسعود طاهری پرتره‌ای از زندگی، آثار، افکار و اندیشه‌های پروفسور توشیهیکو ایزوتسو فیلسوف، اسلام شناس و قرآن پژوه ژاپنی است.
مسعود طاهری از آن دست مستندسازانی است که علاقه چندانی به دیده شدن ندارد و فقط دغدغه‌های خودش را در مدیوم مستند پیگیری می‌کند. این مستندساز که چندین سال از عمر خود را به تحصیل، مطالعه و پژوهش جدی در حوزه علوم انسانی اختصاص داده، این روزها با مستند «شرقی» بلوغ و جدیت خود در غبارروبی از چهره یک اندیشمند مهم معاصر را به رخ می‌کشد...

نقد مستند«نامه های کارستن»؛ عشق، جنگ و یک دغدغه انسانی

مجموعه مستند «نامه‌های کارستن» به کارگردانی عطا پناهی درباره تاریخ اشغال ایران توسط متفقین است و روایت زنانی است که مردانشان را روانه جبهه‌های نبرد کردند.
مستند «نامه‌های کارستن» که اخیرا در قالب یک مینی سریال سه قسمتی از تلویزیون پخش شده، اثری قابل اعتنا و محترم، در برهه مهمی از تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود؛ سال ۱۳۲۰ و اشغال ایران توسط نیروهای متفقین که هنوز هم، پس از گذشت چند دهه، یادآوری‌اش موجب اندوه ایرانیان می‌شود...

نگاهی به مستند سازان صاحب سبک جهان- ورنر هرتسوک

ورنر هرتسوک «Werner Herzog» مستندساز آلمانی متولد 1943، یکی دیگر از مستندسازان صاحب سبک در تاریخ مستند معاصر جهان محسوب می‌شود که بخش عمده شهرت خود را مدیون استفاده‌اش از نابازیگران بومی در آثار مستند و نگاه طبیعت‌گرایانه (ناتورالیستی) اوست.

مستندسازی در جهان قدمتی تقریبا به اندازه خود سینما دارد و همواره مدیوم قابل اعتنا و موثری برای بازنمایی واقعیت محسوب می‌شده است. در طول تاریخ مستندسازان مختلف، علاوه بر انتخاب موضوعات مهم و بعضا جنجالی، گاهی هم به سراغ رویه‌ای جدید در پرداخت موضوع مورد نظر رفته‌اند که باعث شده نامشان در عرصه سینمای مستند با برچسب خاصی عجین شود و مخاطبان سینمای مستند آن‌ها را با یک صفت منحصربفرد به یاد بیاورند...

نقد مستند «خانه ام کجاست؟»؛ برسد به دست مسئولین ذیربط

مستند «خانه‌ام کجاست» به کارگردانی محمدحسن یادگاری ماجرای اوضاع نابه‌سامان این روزهای بازار مسکن است و با نگاهی متفاوت به پشت پرده ریشه‌ها و علل این موضوع می‌پردازد.

مستندهای موسوم به اکتشافی، آثاری هستند که در آن‌ها، مستندساز با سبک و سیاق یک کارآگاه باتجربه، بی‌پروا به دل نهادهای قدرت می‌زند و کار چنین مستندهایی به یک پروسه جنایی شبیه است. مستندسازی اکتشافی که در سطح بین‌المللی مایکل مور را به عنوان سردمدار آن می‌شناسند، معمولا از روش‌هایی مانند استفاده از دوربین مخفی، ضبط یواشکی صدا، جستجو در اسناد برای روکردن سند فساد سازماندهی شده و… بهره می‌برد...

نقد مستند «بهارستان، خانه ملت»؛ قصه تاریخ در بستر جغرافیا

فیلم مستند «بهارستان، خانه ملت» را بابک بهداد تهیه و کارگردانی کرده است. بهداد در فیلم جدید خود جغرافیای تاریخی و اجتماعی منطقه بهارستان تهران را از دوره ناصرالدین شاه تا سال ۱۳۵۷ به تصویر کشیده است.

موفق‌ترین مستند ایران در یک سال گذشته، بدون تردید «بهارستان، خانه ملت» ساخته بابک بهداد بوده که علاوه بر دریافت سیمرغ بلورین بهترین مستند در سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر، چند جایزه مهم دیگر در سطح ملی را هم از آن خود کرده است. نقش بابک بهداد به عنوان خالق اثر پررنگ و شایسته تحسین است؛ چرا که بهداد به نوعی ایثارگری کرده تا «بهارستان، خانه ملت» ساخته شود. او با تلاش ستایش برانگیزش در چند جبهه کارگردانی، نویسندگی، پژوهش، گوینده، تدوینگر و فیلمبردار یک‌تنه بخش عمده‌ای از بار پروژه را به دوش کشیده و کار را با مایه گذاشتن از خودش درآورده است...

نگاهی به مستند سازان صاحب سبک جهان - ارول موریس

ارول موریس «Errol Morris» مستندساز آمریکایی متولد 1948 هم از آن دسته مستندسازانی است که هویت خود را صرفا به عنوان کارگردان آثار مستند تعریف کرده و تمایلی به سینمای داستانی ندارد.

مستندسازی در جهان قدمتی تقریبا به اندازه خود سینما دارد و همواره مدیوم قابل اعتنا و موثری برای بازنمایی واقعیت محسوب می‌شده است. در طول تاریخ مستندسازان مختلف، علاوه بر انتخاب موضوعات مهم و بعضا جنجالی، گاهی هم به سراغ رویه‌ای جدید در پرداخت موضوع مورد نظر رفته‌اند که باعث شده نامشان در عرصه سینمای مستند با برچسب خاصی عجین شود و مخاطبان سینمای مستند آن‌ها را با یک صفت منحصربفرد به یاد بیاورند...

نقد مستند «دستهای خالی» اثر جمیشد بیات ترک؛ انقلاب با عینک میشل فوکو

مستند «دستهای خالی» به کارگردانی جمشید بیات ترک روایتی مستند از توفان انقلاب اسلامی‌ با ترکیب مصاحبه، نماهای آرشیوی و نماهایی بازسازی‌شده است.

«دستهای خالی» عنوانی است که از یکی از مقالات میشل فوکو، فیلسوف نامدار فرانسوی در دوران معاصر، الهام گرفته شده و به واکاوی نگرش این اندیشمند نسبت به انقلاب اسلامی ایران می‌پردازد. جمشید بیات ترک در این مستند که تهیه‌کنندگی آن را مسعود ردایی بر عهده دارد، سعی کرده در میان انبوه آثاری که انقلاب اسلامی ایران را از درون مورد بررسی قرار داده‌اند، این بار پدیده انقلاب را از دریچه چشم یک ناظر بیرونی ببیند؛ ناظری که اتفاقا یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین چهره‌های جهان در اندیشه معاصر هم به حساب می‌آید...

واکاوی یک تصمیم ننگ آور

نقد مستند «آسوده بخواب کوروش»:

مستند «آسوده بخواب کوروش» به کارگردانی علی فراهانی روایتی از ارتباط محمدرضا پهلوی شاه ایران با بحرین، آخرین منطقه جدا شده از ایران است.

به عنوان یک دانشجوی ساده، سال‌ها با این پرسش درگیر بوده‌ام که چطور در زمانی کمتر از نیم قرن پیش و به سادگی هرچه تمام‌تر، منطقه‌ای از خاک کشورمان جدا شده که امروز برای خودش یک مملکت مستقل محسوب می‌شود؟ وقتی با اطرافیان در این مورد صحبت می‌کردم، در کمال تعجب می‌دیدم که بخش عمده‌ای از مردم کلا اطلاعی از این اتفاق تلخ دوران پهلوی دوم ندارند و مابقی هم، مثل من، فقط چیزهایی به گوششان خورده و کمتر کسی از جزئیات و کم‌وکیف ماجرا باخبر است...